Cumhurbaşkanlığı seçimleri sonrasında yeni ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası bankacılık sektöründe uygulanan regülasyonlarda sadeleştirme adımları attı. Kredi ve mevduatta sonu menkul kıymet alım zorunluluğuna çıkan bir çok sınır kaldırılırken döviz işlemleri için nisan ortasından itibaren uygulanan alım satım kısıtlamalarında ise henüz bir değişikliğe gidilmedi. Ancak temmuzda yeni Merkez Bankası kamu ve özel bankaların KKM dönüşleri için döviz ihtiyaçlarını doğrudan karşılayacağını açıklamıştı.
Türkiye ekonomisinde döviz halen daha kırmızı çizgi olmaya devam ediyor. Seçimler öncesinde uygulanan hatta son 5 yıldır uygulanan düşük faiz politikaları, döviz kurunda olağanüstü hareketlere neden oldu. Yaratılan bu sorunlar bankacılık sektörüne ve özel sektöre getirilen kısıtlamalar ve zorunluluklarla aşılmaya çalışıldı, hatta kur korumalı mevduat devreye alındı. Bankacılık sektöründe döviz alım satımları saatlere bağlandı, belli limitlerin üzerinde satış yapılmaması sözlü olarak istenildi. İhracatçıya da döviz gelirlerinin Merkez Bankası’na satılması şartı getirildi.
ALIM SATIM FARKLARI AÇILIYOR
Peki, döviz alım satım kısıtlamaları bankacılık sektöründe ve vatandaşlarda nasıl bir etki oluşturuyor? Bunun en bariz sonucu alım satım işlemlerinde görülen marjlar. Bankalar dövizi İnterbank piyasasında oluşan fiyatın üzerinde satarken vatandaştan döviz alırken genelde İnterbank piyasasının daha altında bir fiyat uyguluyor. Bankalarda döviz alım ve satım arasındaki fark dolarda genelde 1 lira civarında olurken Euro ve sterlinde 1 lirayı da aşıyor. Bankacılık sektörü kaynaklarının hesabına göre ise alım satım marjları bazı bankalarda yüzde 2’yi aşıyor. Döviz bürolarında ise hem İnterbank piyasasında oluşan döviz fiyatlarına yakın hem de alım satım arasındaki fark çok daha düşük olarak satış yapılıyor.
Bugün itibariyle bazı bankalara ve serbest piyasadaki döviz fiyatlarına yakından bakalım. İnterbank piyasasında yani bankalararası piyasada doların satışı saat 15.56 itibariyle 28.5633 lira, alışı ise 28.5602 lira seviyesinde. Serbest piyasada dolar alışı 28.5500 lira, satışı ise 28.5600 liradan işlemden geçiyor.
Tam bu esnada bankaların alım satış fiyatlarına göz gezdirelim.
Akbank’da dolar alış 27.9730 lira iken, satış 29.1730 liradan yapılıyor. Garanti BBVA’da dolar alış 28.0920 lira iken satış 29.0920 liradan gerçekleşiyor. İş Bankası’nda dolar alış 28.1175 lira, satış ise 29.1780 liradan oluyor. Yapı Kredi’de dolar alış 28.0280 lira iken, satış 28.9030 lira seviyesinde. Ziraat Bankası’nda dolar alış 28.1465 lira, satış ise 29.1198 lira. Bir diğer kamu bankası Halkbank’ta dolar alış 28.182, satış 29.112 lira. Denizbank’ta dolar alış 28.2379 lira, satış 29,0880 lira. Döviz bürolarından Nadir Döviz’de dolar alış 28.5450 lira satış ise 28.5700 lira. Altınkaynak’ta dolar alış 28.5040, satış 28.6490 liradan yapılıyor. Harem’de ise dolar alış 28.548 lira, satış 28.572 lira. Tüm bu fiyatların üzerine yüzde 1 kambiyo vergisi de alıyor bankalar.
Hatırlanacağı üzere seçim öncesinde neredeyse ikili kur sistemi yaşanıyordu döviz piyasalarında. İnterbank fiyatları, serbest piyasa fiyatları ve bankaların uyguladığı fiyatlar oldukça ayrışmıştı birbirinden. Şu anda o noktada değiliz uygulanan para politikaları nedeniyle. Ancak kısıtlamalar halen daha devrede olduğu için bankacılık sektöründe alım satım farkları korunmaya devam ediyor.
